Жаҳонда аҳолини озиқ-овқат билан таъминлаш муаммосини ҳал қилишда уларда қўшимча балиқчилик функциясини яратиш ички сув ресурсларидан самарали фойдаланишнинг муҳим стратегик йўналишларидан бири ҳисобланади.
Мўтадил МДҲ мамлакатларида сув ҳавзаларида балиқ етиштириш ва яйловлар аквакултурасининг асосий обектлари карпсимонлар оиласининг иқлимга мослашган вакиллари: Украинадан оммавий равишда олиб келинган оқ дўнгпешона, чипор дўнгпешона ва Хитойнинг шимолий зонасидан оммавий импорт қилинган оқ амур ҳисобланади.
Ўзбекистонда балиқ етиштиришни сезиларли даражада ошириш, жумладан, мамлакатимиз балиқчилик тармоғида энг истиқболли турлар сифатида карпсимонлар сонини кўпайтиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Шу муносабат билан Ўзбекистонда кескин континентал қурғоқчил иқлимли маҳаллий шароитда турнинг биологиясини ўрганиш ва республиканинг аниқ ҳудудларида наслчилик технологиясини ишлаб чиқиш зарур.
Бу соҳада бугунги кунгача бир қанча олимлар турли илмий изланишлар олиб борган. Ушбу тадқиқотларда турларнинг янги яшаш шароитларида балоғатга етиши, ўсиши ва унумдорлигига кўпроқ эътибор қаратилган. Шу билан бирга уларнинг эмбрион ривожланиш хусусиятлари тўғрисидаги маълумотлар кейинги ўн йилликларда жуда кам ва парча-парча ҳолатда эди.
Юқоридаги сабабларни ҳисобга олган ҳолда биз Ўзбекистонда Тошкент вилояти шароитида гонадотропик стимуляциясини рағбатлантиришдан фойдаланган ҳолда замонавий наслчилик маданияти билан сазан, оқ дўнгпешона, чипор дўнгпешона ва амур авлодларининг эмбрионал ривожланишини ўрганишни ўз олдимизга мақсад қилиб олдик.
Карп балиқлар табиий шароитда 20 минг дона тухум қўйса, сунъий шароитда 200-500 минг атрофида тухум қўяди. Лекин яна бир томони ушбу сунъий шароитда тухумларнинг 50 фоизи очмайди. 100 мингтаси нобуд бўлади. Биз эса ана шу сунъий шароитда балиқ тухумлари очишининг фоизини ошириш устида тадқиқот олиб бормоқдамиз.
Мазкур тадқиқот юзасидан 15 дан ортиқ илмий мақолаларимиз хориж ва республикамизнинг нуфузли нашрларида чоп этилиб, кенг жамоатчиликнинг эътибор марказида бўлиб келмоқда.
Аббос Ашрапов,
Самарқанд давлат университети докторанти.
